باسلام

به یاری خدا می خواهیم گفتگوی تازه ای راآغازکنیم وببینیم معنی ومفهوم

« آل» در فرهنگ قرآن چیست ؟

 

درآغازگروهی از آیاتی که کلمه ی آل در آنها بکار رفته را می آورم

1- وَإِذْ نَجَّینَاکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ

و آنگاه که شما را از(ستم) آل فرعون رهانیدیم (البقرة/49)

در اینجا قدر مسلم این است که آل به مفهوم خاندان یا خانواده نیست چونکه فرعون غیر از

آسیه(رض) در خانواده خودش حتی فرزند هم نداشت :

وَقَالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَینٍ لِی وَلَکَ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَى أَنْ ینْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا

(قصص 9)

و همسر فرعون گفت [این کودک] نور چشم من و تو خواهد بود او را مکشید شاید برای ما

سودمند باشد یا او را به فرزندی بگیریم

از طرفی آسیه که درحق بنی اسرائیل بدی وستمی نکرده بود که خدا آنها را از ستم وی نجات

دهد بنابر این آل فرعون به معنای یاران واصحاب وپیروان یا اطرافیان وملا فرعون است

2- إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِیمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِینَ(آل عمران/33)

به یقین خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر مردم جهان برتری داده است

در اینجا هم آل ابراهیم و... به معنی خاندان و خانواده ی ابراهیم نیست بلکه به معنی پیروان

است (ونکته ی اضافی اینکه الان هم پیروان ادیان ابراهیمی در عالم اغلبند)

آل به معنی خانواده وخاندان نیست به چنددلیل

خود ابراهیم گفته است

فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی وَمَنْ عَصَانِی فَإِنَّکَ غَفُورٌ رَحِیمٌ(الإبراهیم/36)

پس هر کسی که از من پیروی کند او از (اهل بیت )من است

واین تفسیر با توجه به آیه ی قبل آشکار شده است :

رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِی وَبَنِی أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ(الإبراهیم/35)

(ابراهیم گفت) پروردگارا این شهر را ایمن گردان و مرا و فرزندانم را از پرستیدن بتان دور دار

در ضمن حدیث صحیحی از پیامبر ما در مورد امام حسین آمده که

حسین منی وانا من حسین

پس حسین از من است ومن از حسین به این منظور نیست که اعلام کند وبه همه بگوید

که ای مردم حسین از خاندان من یا خانواده ی من است چون این برهمگان کاملا آشکار بوده

وساحت پاک پیامبر ما بالاتر از آن بوده که سخنی وحکمتی را بگوید که اصلا نیازی به گفتن وتذکر

ندارد

پس منظور پیامبر ما به نوعی تفسیر جمله ی ابراهیم 36 بوده که هرکس از من پیروی کند

او از اهل بیت من است وامام حسین همانطوریکه میدانید از اهل بیت راستین پیامبر بود چرا

که پیرو واقعی او بود ولی پسر نوح که از نظر خانوادگی کاملا برهمه معلوم بود که از خاندان

نوح است ولی به خاطر عدم پیروی از دستورات الهی ونصیحت های پدرش

خدا به نوح گفت :

یا نُوحُ إِنَّهُ لَیسَ مِنْ أَهْلِکَ (هود/46)

ای نوح او از اهل (بیت) تو نیست!( گر چه پسرت باشد )

پس حال متوجه حکمت وتفسیر گفته ی پیامبر شدید که منظور نسبت خانوادگی نبوده است بلکه

موضوعی والاتر وفراتر بوده است

مثال دیگر سلمان خودمان است با وجودی که جزو خاندان پیامبر نبوداما

او گفت سلمان از اهل بیت ما است !

نتیجه نهایی

آل به معنی پیروان ،اطرافیان ،اصحاب وملا شخص است وبه خودی خود معنی مطلق

،ارزشمدارومثبتی ندارد وممکن است شایسته باشند یا ممکن است ناشایسته باشند ولی

اهل بیت شخص مرتبه ای بالاتر از آل است وربط اجتناب ناپذیری هم به نسبت خانوادگی ندارد وهمواره

معنی مثبتی دارد .

......ادامه دارد؟!

دکتر غلامعلی نوری

__________________